ΠΕΡΙΛΗΨΗ  ΜΕΤΡΩΝ  ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ  ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ

Δέσμευση της Κυβέρνησης για Φορολογική Μεταρρύθμιση
Η Κυβέρνηση, μετά την παρουσίαση των αρχικών θέσεών της για Φορολογική Μεταρρύθμιση τον Ιανουάριο του 2001, έχει εξετάσει περαιτέρω το θέμα και παρουσιάζει τη Πολιτική Δήλωσή της για το πλαίσιο της Φορολογικής Μεταρρύθμισης.

Η ανάγκη για Γενική Φορολογική Μεταρρύθμιση και οι στόχοι της
Η Κυβέρνηση πιστεύει ότι η φορολογική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να περιοριστεί σε διάφορα επιμέρους θέματα, αλλά πρέπει να είναι γενική και να καλύπτει όλους του τομείς του φορολογικού μας συστήματος, για τους ακόλουθους λόγους:

• Εναρμόνιση με το Κοινοτικό Κεκτημένο στην Έμμεση Φορολογία και ανάγκη διασφάλισης οικονομικής και κοινωνικής σταθερότητας
• Εναρμόνιση με την Κοινοτική Νομοθεσία στην Άμεση Φορολογία
• Συμμόρφωση με τον Κώδικα Δεοντολογίας για τη φορολογία επιχειρήσεων (Code of Conduct for Business Taxation) και τη δέσμευση προς τον ΟΟΣΑ
• Απλούστευση του φορολογικού συστήματος και διαφάνεια
• Διατήρηση και βελτίωση της θέσης της Κύπρου στο διεθνή φορολογικό ανταγωνισμό
• Άλλοι τεχνικοί λόγοι
• Μηδενική επίπτωση στα δημόσια οικονομικά
  Η επιλογή των προτεινόμενων μέτρων για την επίτευξη των πιο πάνω στόχων της φορολογικής μεταρρύθμισης, βασίζεται στην παράμετρο ότι στο σύνολό τους τα μέτρα αυτά θα είναι ουδέτερα όσον αφορά τα δημόσια οικονομικά. Τα πρόσθετα δημόσια έσοδα που θα προκύψουν από την αύξηση της έμμεσης φορολογίας, θα διατεθούν για μείωση των φορολογικών συντελεστών της άμεσης φορολογίας φυσικών και νομικών προσώπων και σε πρόσθετα αντισταθμιστικά μέτρα.
  Παρά το γεγονός ότι η αρχική θέση της Κυβέρνησης βασιζόταν στη μηδενική επίπτωση στα δημόσια οικονομικά από τη φορολογική μεταρρύθμιση, εντούτοις οι πρόσφατες εξελίξεις και οι αναμενόμενες αρνητικές επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία και στην όλη δημοσιονομική κατάσταση, δυνατόν να δικαιολογούν τη μερική αναθεώρηση της αρχικής θέσης της Κυβέρνησης.
  

Έμμεση Φορολογία
Αύξηση εσόδων
- Αύξηση του κανονικού συντελεστή Φ.Π.Α.
- Φόροι Κατανάλωσης
- Ελάχιστοι Φόροι Κατανάλωσης
- Άλλοι Φόροι Κατανάλωσης-είδη πολυτελείας
- Άλλοι Φόροι Κατανάλωσης-οχήματα
- Κατάργηση επιστροφής δασμού και φόρου κατανάλωσης (drawback)
- Κατάργηση δασμολογικών Απαλλαγών
- Τέλη εγγραφής και κυκλοφορίας των μηχανοκίνητων οχημάτων

Μείωση Εσόδων

Τελωνειακή Ένωση
- Υιοθέτηση του Κοινού Εξωτερικού Δασμολογίου
- Κατάργηση Έκτακτης Προσφυγικής Επιβάρυνσης

Άμεση Φορολογία
Ενόψει της αύξησης των φορολογικών επιβαρύνσεων από την έμμεση φορολογία, επιβάλλεται η γενική αναθεώρηση του υφιστάμενου φορολογικού συστήματος και η ριζική μεταρρύθμιση της άμεσης φορολογίας, με σκοπό την ελάφρυνση των προσώπων από την άμεση φορολογία, την κατάργηση των διατάξεων που είναι αντίθετες με το Κοινοτικό Κεκτημένο αλλά και την απλοποίηση του φορολογικού συστήματος.  Απώτερος στόχος της Φορολογικής Μεταρρύθμισης είναι η δημιουργία ενός νέου και πιο  αποτελεσματικού φορολογικού συστήματος, το οποίο να είναι μεν συμβατό με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Κύπρου, αλλά να είναι δίκαιο και να στοχεύει στην αναβάθμιση της Κύπρου ως διεθνούς κέντρου επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Με στόχο τη δημιουργία ενός ουδέτερου φορολογικού συστήματος καθόσον αφορά την επιλογή του νομικού καθεστώτος για τη διεξαγωγή επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, γίνεται εισήγηση για την εισαγωγή του «εναρμονισμένου συστήματος» (integration system of taxation) για τη φορολόγηση των κερδών φυσικών και νομικών προσώπων.  Βασικό χαρακτηριστικό του συστήματος αυτού είναι ότι ο μέγιστος  συντελεστής φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων θα κυμαίνεται περίπου στο ίδιο επίπεδο με τη συνολική επιβάρυνση στα κέρδη νομικών προσώπων (δηλαδή το συντελεστή εταιρικού φόρου και το συντελεστή παρακράτησης φόρου για μερίσματα).

Συντελεστές και κλίμακες φόρου εισοδήματος για φυσικά πρόσωπα
Το υφιστάμενο φορολογικό σύστημα για φυσικά πρόσωπα, χαρακτηρίζεται από ψηλούς συντελεστές (εισόδημα μέχρι £6.000 αφορολόγητο, εισόδημα μεταξύ £6.001 και £9.000 φορολογείται με συντελεστή 20%, μεταξύ £9.001 και £12.000 με 30% και εισόδημα πέραν των £12.001 με συντελεστή 40%) και την παραχώρηση προσωπικών εκπτώσεων και απαλλαγών, που στοχεύουν κυρίως στην ανακατανομή του εισοδήματος και την εφαρμογή κοινωνικής πολιτικής μέσω του φορολογικού συστήματος. 
Ενόψει της υποχρέωσης έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια της εναρμόνισης, για υιοθέτηση των ελάχιστων συντελεστών έμμεσων φόρων που επιβάλλει το Κοινοτικό Κεκτημένο και με σκοπό την απάμβλυνση της αρνητικής επίπτωσης που θα επιφέρει η αλλαγή αυτή στα εισοδήματα των φυσικών προσώπων, προτείνεται όπως το φορολογικό βάρος της άμεσης φορολογίας για τα φυσικά πρόσωπα μειωθεί αισθητά. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται εισήγηση όπως αυξηθεί το αφορολόγητο ποσό, διαφοροποιηθούν οι φορολογικές κλίμακες και μειωθούν σημαντικά οι φορολογικοί συντελεστές, με την παράλληλη κατάργηση των απαλλαγών και εκπτώσεων με μόνες εξαιρέσεις τις εκπτώσεις για συνεισφορές στα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ταμεία Προνοίας και τις εκπτώσεις για ασφάλιστρα ζωής.

Η Κυβέρνηση προτείνει τη διαμόρφωση της φορολογίας φυσικών προσώπων ως ακολούθως:

Με την προτεινόμενη σημαντική αύξηση του αφορολόγητου ποσού, τη μείωση των συντελεστών και την αναμόρφωση των κλιμάκων, η φορολογική ελάφρυνση των φυσικών προσώπων θα είναι ουσιαστική.

Παραδείγματα:
Η πιο πάνω πρόταση της Κυβέρνησης μειώνει ουσιαστικά τη φορολογική επιβάρυνση φυσικών προσώπων και του συντελεστή παραγωγής «εργασία», ενώ παράλληλα  υποβοηθά στη δημιουργία ενός πιο απλού και αποτελεσματικού φορολογικού συστήματος σ’ ότι αφορά την επιβολή και είσπραξη φόρων, επιτυγχάνοντας τον εκσυγχρονισμό και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα των φορολογικών τμημάτων του Υπουργείου Οικονομικών.

Συντελεστής εταιρικού φόρου για νομικά πρόσωπα
Σύμφωνα με την υφιστάμενη φορολογική νομοθεσία, οι κανονικοί συντελεστές εταιρικού φόρου είναι 20% και 25%  Οι εταιρείες διεθνών δραστηριοτήτων με τον ειδικό συντελεστή εταιρικού φόρου 4,25%.
Με στόχο την αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος, ούτως ώστε να απαλειφθούν τα μέτρα τα οποία αντίκεινται στο Κοινοτικό Κεκτημένο, αλλά και για να εκσυγχρονιστεί το φορολογικό σύστημα που διέπει τα νομικά πρόσωπα, με απώτερο σκοπό τη διατήρηση και αναβάθμιση της Κύπρου ως κέντρου διεθνών δραστηριοτήτων,  γίνονται οι ακόλουθες συγκεκριμένες εισηγήσεις:
Προτείνεται όπως γίνει εισαγωγή ενός ενιαίου συντελεστή εταιρικού φόρου, ο οποίος θα ισχύει για όλες τις εταιρείες (είτε έχουν αλλοδαπούς μετόχους είτε Κύπριους). Συγκεκριμένα, γίνεται εισήγηση για καθορισμό του ενιαίου συντελεστή εταιρικού φόρου στο 10%. Αξίζει να σημειωθεί ότι στα πλαίσια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Κύπρου με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καταβάλλεται προσπάθεια για εξασφάλιση μεταβατικών διατάξεων (grandfather clauses) για διατήρηση του υφιστάμενου καθεστώτος για κάποιο χρονικό διάστημα.

Φορολογία μερισμάτων
Με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, κατά τη διανομή των κερδών νομικού προσώπου ως μέρισμα, γίνεται παρακράτηση φόρου εισοδήματος με συντελεστή 20% Από νομικό πρόσωπο σε φυσικό πρόσωπο που είναι κάτοικος Κύπρου γίνεται εισήγηση για παρακράτηση φόρου εισοδήματος στην πηγή με συντελεστή 15%. 
Ειδικά για το 2002 γίνεται εισήγηση για παρακράτηση με συντελεστή 10%.

Λογιζόμενη διανομή κερδών (deemed dividend distribution)
Σε περίπτωση που κάποιο νομικό πρόσωπο δεν προχωρεί με διανομή των κερδών εντός καθορισμένου χρονικού διαστήματος, να γίνεται, για φορολογικούς σκοπούς, λογιζόμενη διανομή μερίσματος μέρους των κερδών και να παρακρατείται φόρος εισοδήματος στην πηγή, ο οποίος θα καταβάλλεται στο Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων και θα είναι τελικός.

Φορολογία των τόκων στην πηγή
Για το λόγο αυτό γίνεται εισήγηση για πλήρη απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων από τόκους, αλλά με παράλληλη αύξηση της έκτακτης εισφοράς για την άμυνα σε τόκους στο 10% και θα αποτελεί τελικό φόρο.  

Κατάργηση Έκτακτης Εισφοράς για την Άμυνα
Με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, καταβάλλεται έκτακτη εισφορά για την άμυνα επί των εισοδημάτων από τις ακόλουθες πηγές: μισθοί (2% εισφορά τόσο από τον εργοδότη όσο και από τον υπάλληλο), συντάξεις (2%), κέρδη (3%), μερίσματα (3%), ενοίκια (3%) και τόκοι (3%).
Με σκοπό την αντιστάθμιση της αύξησης της έμμεσης φορολογίας και ειδικότερα του Φ.Π.Α., γίνεται εισήγηση όπως καταργηθεί σταδιακά η έκτακτη εισφορά για την άμυνα για όλες τις πηγές εισοδήματος εκτός από τους τόκους.  Υπολογίζεται ότι η απώλεια στα κρατικά έσοδα από την κατάργηση της έκτακτης εισφοράς για την άμυνα ανέρχεται στα £118 εκ.
΄Αμεση κατάργηση σε μισθούς και συντάξεις
Ενοικια και μερίσματα  κατάργηση το 2003
Τόκοι 10%

Φορολογική μεταχείριση των ζημιών

Μεταφορά ζημιών
Γίνεται εισήγηση όπως καταργηθεί ο περιορισμός των 5 ετών που ισχύει σήμερα.

Συμψηφισμός ζημιών εταιρείας με κέρδη άλλης εταιρείας του ιδίου συγκροτήματος
Προτείνεται όπως κατατεθούν Κανονισμοί για συμψηφισμό των ζημιών.

Κατάργηση του πρόσθετου φόρου με συντελεστή 10%

Μείωση στη γενική κυβερνητική εισφορά στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Η Κυβέρνηση καταβάλλει στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ποσό ίσο με το 4% Η γενική αυτή κυβερνητική εισφορά είναι επιπρόσθετη των εισφορών των εργοδοτών και εργοδοτουμένων / αυτοεργαζομένων. Γίνεται εισήγηση όπως η γενική εισφορά της Κυβέρνησης για υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα μειωθεί κατά 2%.  Να σημειωθεί ότι οι εργοδότες θα έχουν ταυτόχρονα όφελος 2% στο μισθολόγιο από την προτεινόμενη κατάργηση της εισφοράς για άμυνα από εργοδότες.

Άλλα μέτρα
- Φορολογικές ελαφρύνσεις για αναδιοργανώσεις, ενοποιήσεις ή συγχωνεύσεις εταιρειών
- Διαφοροποίηση της φορολογικής μεταχείρισης δαπανών
- Καθολική εφαρμογή του συστήματος PAYE
- Υπολογισμός κέρδους για σκοπούς Φόρου Κεφαλαιουχικών Κερδών
- Φορολογία Ναυτιλιακών επιχειρήσεων - Το υφιστάμενο φορολογικό καθεστώς για ναυτιλιακές επιχειρήσεις (πλοιοκτησίας και πλοιοδιαχείρισης) θα διατηρηθεί, ενόψει του γεγονότος ότι συνάδει με τους Κανόνες για Κρατικές Ενισχύσεις).
- Φόροι Ακίνητης Ιδιοκτησίας - Με στόχο την απλοποίηση των φόρων που επιβάλλονται στην ακίνητη 
ιδιοκτησία γίνεται εισήγηση για κατάργηση του Φόρου Ακίνητης (Αστικής) Ιδιοκτησίας με ταυτόχρονη 
αύξηση των συντελεστών του Φόρου Ακίνητης   Ιδιοκτησίας κατά 0,5 τοις χιλίοις.

Αντισταθμιστικά μέτρα
Ενόψει του γεγονότος ότι με τις προτεινόμενες εισηγήσεις για το φορολογικό καθεστώς των φυσικών προσώπων δεν επιτυγχάνεται ουσιαστικά η οποιαδήποτε ελάφρυνση ορισμένων κατηγοριών ατόμων (όπως οι συνταξιούχοι και οι οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα), η Κυβέρνηση προτείνει αντισταθμιστικά μέτρα τα οποία θα επικεντρώνονται  

·      σε αύξηση της βασικής σύνταξης,
·      αύξηση δημοσίων βοηθημάτων,
·      αύξηση επιδόματος τέκνου,

με βάση σχέδια τα οποία θα τύχουν επεξεργασίας από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μέχρι ποσού £88 εκ.

Χρονοδιάγραμμα
Η υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων αναμένεται ότι θα πραγματοποιηθεί πλήρως εντός του 2003 και θα περιλαμβάνει μεταβατικές διατάξεις

Προτείνεται όπως η φορολογική μεταρρύθμιση υλοποιηθεί σε δύο στάδια.